Çaycuma'ya Geçmişte Ulaşım

DEMİRYOLU

Irmak (Ankara) –Filyos arasındaki demiryolu 22.11.1935’de, Filyos-Çatalağzı arası 19.11.1936’da, Çatalağzı-Zonguldak arası da 1.10.1937’de açılır.(17) Demiryolunda Ankara-Zonguldak arasında önce kömürle başlayıp insanla devam eden taşımacılığın başlamasıyla İstasyon mevkiinin önemi artarken ilçeye ulaşım daha kolay hale gelir. Demiryolu, karayolu ağının çok yetersiz olması nedeniyle bölgenin ana ulaşımı olma özelliğini uzun süre sürdürür. Son yıllarda AB kredisiyle özellikle sinyalizasyon ağırlıklı yenilenme nedeniyle tamamen kapatılan demiryolu, eskisi kadar önemli olmasa da ulaşımda kullanılmaktadır.

ÇAYCUMA KÖPRÜSÜ

Çarşı merkeziyle (Çarşamba tarafı) İstasyon bölgesi (Perşembe tarafı) arasında büyük bir doğal engel olan Filyos Çayı geçişleri, önceleri “sal” ile daha sonraları ise “ahşap köprü” ile sağlanmaktadır. Salcılık bir dönemin mesleğidir. Nehrin üzerine ilk köprü, 1928’de, 546 metre boyunda, ahşap olarak inşa edilir. 1934’te selden zarar gören köprü imece usulüyle yeniden yapılarak boyu 600 metreye çıkarılır.

Her yıl selden yıkılıp yeniden yapılmak zorunda kalınan ahşap köprünün yerine modern bir köprü yapım işi, 1948 yılına kadar uzanır. 27 Ekim 1948’ 1 milyon 112 bin 125 lira 88 kuruş keşif bedeliyle ihaleye çıkarılan köprünün yapımı Nisan 1951’de tamamlanarak hizmete açılır.

Çaycuma Köprüsü için Mayıs 1951 tarihli “Karayolları Bülteni”nde şöyle bilgiler verilmektedir: “Karayolları 4. Bölge hudutları içinde Devrek-Çaycuma-Bartın yolunda, Filyos çayı üzerinde 255 metre açıklığında ve 8.40 metre genişliğinde betonarme Çaycuma köprüsü inşaatı bitmiş ve Genel Müdürlükten Muammer Tuğlu, Bölgeden Tevfik Madakbaş ve Kontrol Sami Bilge’den ibaret bir heyet tarafından da geçici kabulü yapılmıştır. Köprü, Amaç Ticaret Türk Anonim Şirketi’ne 16 Kasım 1949 tarihinde ihale edilmiş ve yüzde 18,77 tenzilatla sözleşmeye bağlanmış olup keşif bedeli 1 milyon 112 bin 115 lira 88 kuruştur. Filyos’un mansabına düşen bu köprü yerinde eski ahşap bir köprü mevcut bulunuyor ve her sene muazzam tamir ve masrafları icap ediyordu. Başta Zonguldak Valisi olduğu halde kalabalık bir halk kitlesinin içten gelen sevinçleri arasında köprü trafiğe açılmıştır.” (18)

İnşaatında Çaycuma’nın o zamanki gençlerinin işçi olarak çalıştığı köprü, “betonarme gerber kirişli” olarak inşa edilir. (Gerber kirişli sistemin avantajı, köprü ayaklarında oturma olması halinde, sistemin yatay taşıyıcı kirişlerinin yatay ve düşey hareketlerine izin vermesidir.) Böylelikle İstasyon mevki ile çarşı merkezinin sağlıklı bir şekilde bağlantısı yapılır.

Uzun yıllar önemli hizmet gören bu köprünün mansap tarafına, 2009 yılında 14 m. platform genişliğinde forekazık ayaklı yenisi yapılır. Birlikte kullanılmaya devam ederken 6 Nisan 2012 tarihinde, bazı ayakların altının boşalması nedeniyle, eski köprünün bir bölümü çöker. Kültür varlığı niteliğindeki bu sanat yapısının kalan kısmı tümüyle yıktırılır. Elzem olmadığı halde yerine bir başka köprü yaptırılarak bu yapı tamamen tarihe karışır. 15 kişinin ölümüyle sonuçlan facia, kent belleğine, Çaycuma’nın en acılı günlerinden biri olarak geçer.

SALTUKOVA HAVAALANI

1942 yılında ikinci Dünya savaşı sıralarında Saltukova’ya (Kokaksu) askeri amaçlı havaalanı yapılır. Bu havaalanından 1950’li yıllardan itibaren 1960’ların başına kadar THY tarafından İstanbul-Kastamonu-Ankara arasında yolcu taşımacılığı yapılır. Daha sonra atıl hale gelen alan, seyrek de olsa askeri amaçlar dışında kullanılmaz. 1992 yılında STOL havaalanı olmak üzere 800 metre pist uzunluğunda ihaleye çıkarılır. Ardından mevcut pist uzunluğu olan 1350 metreye, hemen ardından da o dönemdeki RJ 100 uçaklarının inebilmesi için 1830 metreye çıkarılır. 1995’te yeni pist inşaatı bitirilir. Aynı yılın sonunda terminal binası ihale edilir. 1997 yılında, pist inşaatını da yapan Çaycuma Firması Koçkan İnşaat Ltd. Şti tarafından, terminal binası ve kule inşaatı teslim edilir. 21 Mayıs 1998 tarihinde bölgenin maruz kaldığı büyük sel felaketinde havaalanı ve tesisleri, tarihte ilk defa, yaklaşık 2 metre yüksekliğinde su baskınına maruz kalır. 17 Ağustos 1999’da yaşanan depremden ve bu sel felaketinden tesisler hiçbir zarar görmez. Mart 1999’da zamanın başbakanı Bülent Ecevit tarafından hizmete açılan yeni havaalanı, hiçbir uçak seferi düzenlenmeden 2002 yılı ocak ayında yine aynı Başbakan tarafından kapatılır. 2006 yılında dönemin Valisi Yavuz Erkmen önderliğindeki teşebbüs ile özelleştirilerek, ZONHAV ULUSLARARASI HAVAALANI olarak yeniden hizmete girer. Zaman içinde ortak ve sermaye yapısı önemli değişiklikler gösteren şirketin kontrolündeki havaalanından, halen nisan-kasım arasında Almanya’ya seferler düzenlenmekte, maalesef hala yurtiçi ulaşım yapılamamaktadır.

KARAYOLU

Çaycuma coğrafi konumu itibarıyla bölge ulaşımının merkez noktasıdır. Bartın-Karabük-Zonguldak üçgeninin ağırlık merkezinde yer almaktadır. İlçelerini Zonguldak’a il merkezine bağlayan karayolu ulaşım yatırımlarının yapım seyri oldukça gecikmelidir. 1960’lı yıllara gelinceye kadar Çaycuma-Zonguldak karayolu ulaşımı, Beycuma üzerinden, 1940’lı yıllarda insan gücü ile yapılmış olan  “şose” tarzı bir yol ile bağlıdır. Meşakkatli yolculuğun süresi 5-6 saati bulmaktadır. Güdüllü- Sapça köyleri üzerinden 1960 yıllarda açılan ve “Kırat yolu” adıyla bilinen yol, 26 km uzunluğu ile önceki Beycuma güzergâhına göre yolculuğu oldukça kısaltır. 1970’li yıllarda inşa edilen Devrek-Zonguldak yoluna Bakacakkadı mevkiinden bağlanan Çaycuma, şimdilerde bu hattı kullanmaktadır. Bu yolla Zonguldak yolunun uzunluğu 45 km’ye çıkar, ancak standardı yükseldiği için süresi de kısalmıştır.

Dip Notlar

Dip Notlar

(1) (Ertem, Hayri, Boğazköy Metinlerine Göre Hititler Devri Anadolu’sunun Florası, TTK Yay., Ankara, 1987, s.7.)

(2)(Bahar, Hasan, Eskiçağ Uygarlıkları, Konya, 2011, s.234-236.)

(3)(Doç Dr. Şahin Yıldırım, Tios-Tieion: Söylenecek Çok Önemli Bir Şeyi Olmayan Kent, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Temmuz 2017, Sayfa: 206-242)

(4)(Doç Dr. Şahin Yıldırım, agy)

(5)(Doç Dr. Şahin Yıldırım, agy)

(6)(Doç Dr. Şahin Yıldırım, agy)

(7)(Ramsay, W. M., Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, çev. Mihri Pektaş, İstanbul, 1960, s.215, no. 91.)

(8)(Kenan Ziya Taş, Tapu Tahrir Defterlerine Göre 16. Yüzyılda Bolu Sancağı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, 1993)

(9)Sadi Uyar, http://www.gokcebey.org/caycuma/

(10)Sadi Uyar (agy)

(11)BOA DH.MB.HPS.M. 2-991

(12)1916 Bolu Vilayet Salnamesi

(13) Öğr. Gör. Tunay Karakök. Zonguldak’ta Milli Mücadele Destekçisi Bir Müftü: Devrek Müftüsü Hacı Abdullah Sabri (Aytaç) Efendi http://bireyvetoplumdergisi.com/article/viewFile/1036000056/5000063905

(14) Hasan Ataman. Çaycuma. Ekin Ofset Yayınları. Zonguldak 2001

(15) Dr. Celil Bozkurt. Yüzbaşı Cevat Rifat Bey’in Milli Mücadele Hatıraları. Gündoğan Yayınları. Mayıs 2015

 (16) http://www.kockan.com/bulentkantarci/yonetici/yayinlanmis/oku.asp?id=136&islem=oku

(17) Ekrem Murat Zaman, “Kömür Giden Demiryolu”, http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/36ef0ef94821e3d_ek.pdf?dergi=1455

(18) “Karayolları Bülteni Mayıs 1951

(19)M. Zekai Konrapa, Bolu Tarihi, Vilayet Matbaası, 1964

(20)https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d02/c015/tbmm02015071.pdf

(21)Hasan Ataman (age)

(22)http://caycumankal.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/67/05/964351/icerikler/tarihce_829533.html?CHK=27ab21e1495691f7289600a3fa15e655

(23)http://barbaroskutlutas.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/67/05/716604/icerikler/tarihce_42379.html?CHK=98e34f94f14f053226d77c97d36d785c

(24) http://caycumamso.meb.k12.tr/icerikler/tarihce_80576.html

(25) http://oktayolcayyurtbay.meb.k12.tr/

(26)http://ctsofenlisesi.meb.k12.tr/67/05/972586/okulumuz_hakkinda.html

(27)http://caycumaeml.meb.k12.tr/67/05/210461/okulumuz_hakkinda.html

(28)http://sehitaydinberbermtal.meb.k12.tr/tema/okulumuz_hakkinda.html

(28)http://caycumahem.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/67/05/210473/icerikler/tarihce_1450500.html?CHK=f373d055ea7773d774ad3a1b0f90007f

(30) http://cmyo.beun.edu.tr/icerik/3/genel-bilgiler.html

(31)http://gidamuhendisligi.beun.edu.tr/bolumumuz/genel-tanitim/